Neem wat lessen en advies van een gepassioneerde mossenliefhebber. Hoe groeit mos? Wat zijn enkele voorbeelden van mossen? En is mos echt zo geweldig? Mossin’ Annie deelt dit alles en meer in haar verhaal om mosster te worden.
Dit artikel is ook in audio vorm voor uw luisterplezier. Scroll even naar beneden voor de opname.
De oude Latijnse schrijver die het spreekwoord “Een rollende steen vergaart geen mos” heeft zeker nooit iemand als Annie Martin ontmoet. Een non-stop dynamo over haar levens’s passie, verzamelt Martin met toestemming mossen bij elke gelegenheid in haar geliefde Appalachian Mountains van North Carolina.
Deze gelegenheden doen zich voor als reddingen die volgens haar “mijn geest stuwen, want anders worden de mossen vernietigd.” Haar reddingslocaties variëren van de typische toeristische bestemming tot het gevaarlijke tot het bizarre. Zo was er die keer dat een boswachter belde dat er een parkeerplaats werd aangelegd en vroeg: “Wilt u eerst het mos verzamelen? ” (“Ja, meneer! Hartelijk dank.”) Ze’schilde mos van het asfalt terwijl automobilisten voorbij raasden, haar letterlijk in het stof achterlatend. (“Dat zou voor de meeste mensen niet spiritueel versterkend zijn, maar voor mij wel! ”) En er zijn vele keren geweest dat ze een huiseigenaar vroeg: “Neem me niet kwalijk, maar mag ik op uw dak klimmen om het mos te verzamelen dat daar groeit?” (“Ik ben net nerveus genoeg om het te vragen! ”)
Ontmoet Mossin’ Annie, een volksheldin voor liefhebbers van zuidelijke inheemse planten en een autodidactisch expert in misschien wel de meest voor de hand liggende niche in het plantenrijk: mos. Zonder een wetenschappelijke opleiding na de lagere school verliet ze in 2008 een carrière in de mediaproductie met het ontmoedigende doel haar kinderlijke fascinatie voor mossen — de oudste en misschien wel meest obscure groep landplanten — om te zetten in een beroep en een bedrijf, Mountain Moss Enterprises. Martin werkt vanuit een mossery nabij het centrum van Brevard, North Carolina, en houdt zich aan alle voorschriften van het U.S. Department of Agriculture en de U.S. Forest Service, plus een strikte persoonlijke ethiek (ze waarschuwt met klem tegen het oogsten van mossen uit beschermde bossen en parken). Ze leerde zichzelf over mossen door jarenlang onderzoek naar het gebruik van mossen in de teelt en door praktische tuinierervaring. Door een niet te ontkennen vastberadenheid om haar begrip van de artistieke toepassingen van mossen en hun ecologische voordelen uit te breiden, is zij een zeer gerespecteerde mossenkweker, redder, docent en auteur geworden, en een veelgevraagd moslandschapskunstenaar en consultant.
Een oproep aan de mossen
Het verhaal over hoe Annie Martin, geboren als Rachel Ann Martin in Asheville, North Carolina, Mossin’ Annie werd, begint toen zij als kind op zondagmiddag met het gezin ging picknicken in de Pink Beds bij de Blue Ridge Parkway in het Pisgah National Forest. De meeste mensen gaan erheen om te genieten van de gelijknamige roze bloemen van berglaurier en rododendron. Martin merkte de mossen op.
“Maar toen was ik net als iedereen,” zegt ze over haar kennismaking met mos. “Ik dacht, ‘Het is maar mos.'” Zo zou ze niet lang denken, dankzij haar kameleon, Oscar. Ik dacht dat mos een goede bodembedekker zou zijn in zijn terrarium, dus gebruikte ik het voor zijn huisje. Oscar’s terrarium leidde tot mos terrariums die leidden tot het verzamelen van woud drijfhout en het omzetten ervan in mos kunst (leer over mos kunst en kokedama zorg om je eigen ruimtes op te fleuren).
Haar lot met mos was bezegeld. Maar het lot nam een omweg. Eerst was er de universiteit — de University of North Carolina in Charlotte en een graduaatschool aan de Appalachian State University in Boone, North Carolina — en een carrière — meer dan twintig jaar productie en regie van media, waaronder als hoofd van de productie- en presentatieafdeling van Emory University in Atlanta, Georgia. Na Emory keerde ze terug naar de bergen om media te produceren voor Brevard College en daarna werkte ze in een drukkerij. Ze was “thuis,” maar er ontbrak iets: mos. En dat leidde tot een “aha!” moment.
Ik besloot mijn droom en hart te volgen. Dus veranderde ik mijn leven en begon dit bedrijf,” zegt ze. In zekere zin was dat een natuurlijke voortzetting van wat ze thuis deed. “Ik was al begonnen mossen in mijn landschap te introduceren, omdat wachten tot ze ingroeiden me niet paste! ”Ze dumpte vuil over haar oprit, veranderde een carport in een buitenruimte en haalde de tuinaanleg van de vorige eigenaar weg. In de voor- en zijtuin en bovenop de oprit legde ze een mossen tuin aan door soorten Thuidium, Hypnum, Climacium, Atrichum, Rhodobryum, Polytrichum en Dicranum te integreren met levermos soorten, zoals Bazzania. Een van de hoogtepunten van haar ontwerp is een spectaculair middenstuk van helder kwartskristal — ze staat erop dat elke mossen tuin een brandpunt nodig heeft — dat ze kocht van een rotshond. Omdat het is samengesteld uit grote kristallen en vele kleine kristalpunten, noemt zij het haar “geesteskristal, omdat het zonlicht opvangt en de goede energie daarvan over haar mossen straalt”.
Martin hield van haar mossen tuin, maar uit een raam moeten gluren om het te zien beviel haar niet beter dan wachten tot de mossen op natuurlijke wijze groeiden. Wat ze wilde was de buitenlucht in haar woonruimte brengen om van haar mossen te genieten 24
Audio Artikel
width="100%" height="192" scrolling="no" allowfullscreen="allowfullscreen">
Hoe groeit mos? Met mosmagie
De magie van mijn mossentuin is dat hij het hele jaar door mooi is,” zegt Martin, die eraan toevoegt dat mossen haar in alle seizoenen verrukken en plezieren omdat ze het hele jaar door hun verschillende tinten groen behouden. Mossen, legt ze uit, geven licht door via hun bladeren, omdat de bladeren van de meeste soorten slechts één cellaag dik zijn. De eenlaagse bladeren zijn doorschijnend en kunnen licht doorlaten. In bepaalde geslachten, zoals Plagiomnium, kan dit fenomeen het mos de aanblik geven van een neongloed, zowel bij zonlicht, maanlicht of zelfs kunstmatige lichtbronnen. Sporofyten, het miniatuur equivalent van bloemen bij vaatplanten, voegen rode, oranje en andere tinten toe aan het kleurenpalet van de mossen’. Een bonus is dat mossen sporofyten produceren ongeacht de temperatuur.
Mijn mossen planten zich nog steeds voort, zelfs onder een deken van sneeuw. Martin lacht. Mossen kan het niet schelen hoe koud het is, omdat ze fenolische verbindingen hebben die hen immuun maken voor de effecten van koude op vaatplanten. In feite kan mos in een ijspegel zitten en er nog steeds goed uitzien. Ik heb soms medelijden met andere tuiniers in de winter, want terwijl zij kijken naar slapende planten en veel bruin in mulch en dennennaalden, heb ik prachtig groen;
Andere attracties van mossen zijn dat ze bestand zijn tegen herten — de stoffen die hen koudebestendig maken geven hen ook een slechte smaak — en ze zijn milieuvriendelijk, omdat ze erosie voorkomen en de lucht zuiveren. Het beste van alles is misschien wel dat je geen groene vingers nodig hebt om ze te kweken.
“Je kunt het grootste deel van je tuinkennis negeren en minimale richtlijnen gebruiken om succesvol te zijn met mossen,” zegt Martin. “Je hoeft je geen zorgen te maken over de kwaliteit van de grond. Het is vooral het kiezen van de juiste soort voor de locatie en onthouden dat alle mossen het gelukkigst zijn als ze water krijgen van moeder natuur of tuiniers. Dat leidt tot een andere opmerking over vaatplanten: “Ik wil er wel op wijzen dat mossen 450 miljoen jaar oud zijn. Dat is 50 miljoen jaar voordat de rest van het plantenrijk op onze planeet begon!
Helaas was Martin’s timing niet goed toen ze besloot mos tuinen te plannen en aan te leggen als bedrijf. Dat was in 2008, midden in de Grote Recessie. Ze bereikte de grens van een jaar en had het financieel moeilijk. Toen bereikte ze de grens van twee jaar en had ze het nog moeilijker.
Dan moet je eigenlijk opgeven. Maar ik wilde niet opgeven. Ik bleef doorgaan. Uiteindelijk verkocht ik enkele familieschatten die me dierbaar waren, ” zegt ze. “Maar weet je wat, je doet wat je moet doen om je droom levend te houden.” En het werkte. De zaken begonnen te komen. De klussen hielpen haar om erkenning te krijgen, maar het was de publicatie in 2015 van haar boek, The Magical World of Moss Gardening, dat volgens haar haar reputatie in moskennis en expertise vestigde. Het boek wordt nu voor de derde keer gedrukt. Maar wat haar het meest opwindt aan het boek is dat het in het Japans is vertaald.
Ergens onderweg — ze weet niet meer wanneer — werd ze Mossin’ Annie. “Ik heb veel naamsveranderingen meegemaakt,” zegt ze. “Ik groeide op als ‘Ann,’ maar mijn danslerares noemde me ‘Rachel,’ toen gaf ze toe en noemde me ‘Rachel Ann. ’ Een goede vriend die presentator was bij het ABC-TV-filiaal in Asheville was een van de eersten die me ‘Annie.’ Daarna was ik ‘Purple Annie,’ omdat ik altijd paars draag. Toen ik geobsedeerd raakte door mos, werd ik ‘crazy moss lady'” Toen werd het “Mossin’ Annie,” en de naam bleef hangen.
Genieten van een Mosser’s leven
Wat haar het meeste plezier bezorgt als Mossin’ Annie zijn mosreddingen en moscreaties.
Ze zijn nek aan nek. De redding is het eerste deel van de vergelijking. Ik ben daar meer door gefascineerd dan door de teelt, omdat zoveel mossen niet gered worden, zegt ze. “Ik heb gezien hoe [het Departement van Transport] er kilometers van wegmaaide. Als ik mos zie groeien op de daken van picknickhutten of badkamers waarvan ik weet dat ze vervangen gaan worden, doet het me pijn als [parkwachters] me niet bellen.” Ze heeft zelfs dakdekkers gevraagd haar te waarschuwen als ze mos op huizen zien. “Ik heb een bijna ouderlijke behoefte om mossen te omarmen en ze een nieuwe kans op leven te geven. Daarom ben ik er zo op gebrand dat ze in landschappen worden gebruikt;
Net als aan reddingsacties heeft Martin speciale herinneringen aan landschappen die zij heeft aangelegd. Haar favoriet is een bijna 10 jaar durend residentieel project in Cashiers, North Carolina.
“Mijn meest gedenkwaardige gebeurtenis op deze plek was toen ik met een kleine hamer mossoorten (Ceratodon, Entodon en Atrichum) plantte in scheuren van een stenen pad. Het was december, de temperatuur was ver onder het vriespunt en de wind was meedogenloos, met windstoten tot 60 mph. Ik kon ze horen rommelen door de vallei en voelde de ijzige stralen. Ik had het zo koud. Maar de moed steeg me in de schoenen. Ik begon te zingen: ‘Als ik een hamer had, zou ik 's morgens hameren …Ik zou mijn mossen over dit hele land hameren.’Om de een of andere reden dacht ik dat hoe harder ik zong, hoe warmer ik het zou krijgen. Toen ik in januari terugkwam, deden alle mossen het geweldig, en het mos vertoonde indrukwekkende karmozijnrode sporofyten, een duidelijk teken dat de mossen floreerden. Mijn favoriete commerciële project is aan de voet van een waterval bij een zomerkamp in hetzelfde gebied. Zelfs wieden is een plezier;
In plaats van een kantoor omgeven door muren en een dak beschouwt Martin bergbossen, valleien, beekoevers, wegen en de lucht daarboven als haar werkplek. Ze is graag alleen met mossen, zegt ze, omdat die haar ziel voeden. Als haar werkdag erop zit, gaat ze naar huis, naar haar prachtige mossen tuin. Daar aangekomen kan ze vaak niet wachten tot het donker wordt.
Ik dans graag in mijn mossen tuin, vooral onder de volle maan. Het kan ‘een prachtige nacht zijn voor een maansdans,'” zingt ze. “Ik heb plezier. Het leven is goed als mosser.”
Bryophyten: Voorbeelden van mossen’ Annie’s Favoriete Mossen
Succesvol mos tuinieren is net als slim huis kopen. “Locatie, locatie, locatie,” zegt Mossin’ Annie, die de nadruk legt op het kiezen van het juiste mos voor de juiste plaats. “Het kiezen van mos soorten voor uw tuinproject moet eerst worden geleid door geschikte soorten voor de blootstelling aan de zon — schaduw, zon, of gedeeltelijke zon omstandigheden. Vervolgens houdt u rekening met het gewenste substraat, vochtigheidsfactoren en het doel, zoals het oplossen van erosieproblemen.” Hier zijn enkele van Mossin’ Annie’s topkeuzes voor mossoorten voor verschillende tuinsituaties.
Schaduw
- Dicranum
- Hylocomium
- Hypnose
- plagiomnium
- huidium
Volle zon
- Bryum
- Ceratodon
- Entodon
- Fyscomitrium
- polytrichum
Diverse omstandigheden
- Atrichum
- Climacium
- Ditrichum
- Entodon
- Hedwigia
Moss Fakers
Tuiniers noemen planten vaak bij hun gewone naam. Voor mossen is dat geen goed idee, adviseert Mossin’ Annie. Ten eerste, zegt ze, hebben de meeste mossen geen algemene namen. En als ze die hebben, kunnen die namen per regio verschillen. Bovendien zijn planten met mos als onderdeel van hun gemeenschappelijke naam vaak geen mossen. Dit kan tot verwarring leiden, omdat deze planten zich niet gedragen als echte bryofyten (mossen).
Hier zijn enkele voorbeelden van “mossen” die noch mossen noch bryofyten zijn. Mossin’ Annie noemt ze “mosvervalsers.”
Rendiermos (Cladonia rangiferina). Dit is een korstmos dat’een favoriet voedsel is van rendieren (kariboes) op de Arctische toendra. Het kan wit, grijs of lichtgroen zijn, en het bedekt bermen en bosbodems in de Verenigde Staten. In de loop der tijd heeft hij zich een weg gebaand naar de Appalachen en sommige soorten komen voor tot in Florida. Sommige kolonies kunnen behoorlijk groot worden, zo groot als basketballen. Andere Cladonia soorten zijn veel kleiner. C. evansii bijvoorbeeld, die voorkomt aan de kust van North Carolina, ziet eruit als kleine wattenbolletjes.
Goud mos stonecrop (Sedum acre). Dit is een matvormende vetplant. Hij doet het goed in rotstuinen en containers, waar hij over de zijkanten kan uitlopen en een aantrekkelijk beeld oplevert. Mossin’Annie waarschuwt echter tegen het mengen van sedums met mossen. “Ik beschouw sedums als invasieve, hinderlijke planten in een mossentuin,”zegt ze. “Ze verdringen bestaande mossoorten en halen mossen in.”In gematigde klimaten met koude temperaturen, voegt ze eraan toe, zien ze er meestal niet goed uit in de winter, hoewel ze in het voorjaar weer opkrabbelen.
Iers mos (Chondrus crispus). Dit is een alg die zijn naam kreeg tijdens de Grote Hongersnood in Ierland in de jaren 1800, toen mensen het van kustrotsen schraapten en als voedsel gebruikten. Hij komt ook voor aan de Atlantische kusten van de VS en Europa. Maar, adviseert Mossin’ Annie, er is nog een andere, meer verwarrende kwestie in de VS: “De termen ‘Iers mos’ en ‘Schots mos’ zijn termen die tuincentra gebruiken voor Sagina-soorten. Ze lijken veel op Dicranum en Polytrichum bryofyten, maar zijn vaatplanten met wortels en witte bloemetjes. Dit is de grootste mosvervalser, omdat mensen denken dat ze mos kopen, zonder te beseffen dat Iers en Scotch ‘mos’ helemaal geen ‘mossen’ zijn!
Knuppelmos (familie Lycopodiaceae). Dit is een grote groep vaatplanten, vaak lycopoden, die in bossen groeien. Lycopodium clavatum is de meest verspreide soort in de club mos familie. “Lycopoden planten zich voort via sporen die verschijnen op structuren aan de top van de planten,” zegt Mossin’ Annie. “Maar het zijn geen bryofyten.”
Spaans mos (Tillandsia usneoides). Dit is een bromelia, in dezelfde taxonomische familie als ananas. Het groeit als een epifyt, wat betekent dat het een andere plant gebruikt als steun, maar zich niet van die plant voedt. “In het diepe zuiden is het vaak te zien als ranken van wit-grijsachtig haar aan de takken van levende eikenbomen, ” zegt Mossin’ Annie.
Stekelmos (familie Selaginellaceae). Dit is een Selaginella. Er zijn vele soorten stekelmos, die vederlichte groene bladeren hebben die’zich door sporen voortplanten en zich tot grote matten kunnen verspreiden. “In het bos lijkt ‘stekelmos’meer op echte mossen dan op andere mossen die in deze lijst zijn opgenomen,” zegt Mossin’ Annie.
Lees meer over Mossin’ Annie en mossen en koop haar boek The Magical World of Moss Gardening op haar website, Mountain Moss.
Tom Oder is een onafhankelijk journalist in Atlanta, Georgia, die schrijft over tuinieren, het milieu en de agro-industrie.
