De chemische verbindingen in kruiden en specerijen maken ze tot krachtige geschenken voor onze geest en ons lichaam. Ze voeden onze zintuigen en zorgen voor prachtige herinneringen. Denk bijvoorbeeld aan de geur en smaak van eierpunch met nootmuskaat tijdens de feestdagen, of de scherpe smaak van knoflook op pizza voor een ontspannen avond.
Maar kruiden en specerijen doen veel meer dan onze smaakpapillen verwennen en ons geheugen opfrissen: Ze bieden ook een waardevolle reeks gezondheidsvoordelen. Hier’s kijken we naar twee populaire, voedzame kruiden die aan allerlei gerechten kunnen worden toegevoegd. Beide zijn gemakkelijk thuis te kweken en gemakkelijk te vinden op markten en in supermarkten.
Bieslook
Bieslook (Allium schoenoprasum) kwam in mijn leven tijdens mijn eerste ronde op de universiteit, op een studiedate met een medestudent. We worstelden allebei met een studentenbudget, en saladebars waren een enorm fenomeen in de jaren zeventig. Ik was vegetariër, maar kruiden toevoegen aan groenten was nog nieuw voor mij, dus nam mijn food-savvy vriend de leiding over mijn bord. Hij voegde bieslook, een vleugje cayennepeper en gemalen peper toe aan een gebakken aardappel.
“Wow!” riep ik uit na het nemen van een hap barstensvol smaak. Mijn afspraakje glimlachte en citeerde de bekende schrijfster Louisa May Alcott: “Geld is de wortel van alle kwaad, en toch is het zo'n nuttige wortel dat we net zo min zonder kunnen als zonder aardappelen.” Deze woorden klonken me in de oren vanwege mijn tijd waarin ik centen kneep en aardappelen en salades at.
Dit smaakvolle kruid heeft me door de decennia heen steeds weer bezocht, als een lang verloren liefde – een perfecte plant om eenvoudige gerechten te verrijken. Verse bieslook (zelf gekweekt of uit het biologische schap) is mijn favoriete kruid, gestrooid over aardappelschijfjes of salades met babyspinazie. Gedroogde bieslook volstaat op een solo gebakken aardappel met kruisbloemigen en een klodder Europese boter. Ik heb geleerd dat een aardappel zonder bieslook is als een stuk warme appeltaart zonder een bolletje vanille-ijs.
Bieslook Kruiden Geschiedenis
Bieslook komt oorspronkelijk uit Europa, Azië en Noord-Amerika. Het is een plantensoort uit de familie der Amaryllidaceae, die verwant is aan knoflook, uien en sjalotten. Deze relatie is voor mij logisch, want ik ben om vele redenen dol op alle drie. Mijn relatie met bieslook gaat tientallen jaren terug, maar de plant zelf heeft een veel langere geschiedenis.
Dit smaakvolle kruid bestaat al eeuwen en wordt gebruikt als medicinale en culinaire plant. Uit gegevens blijkt dat bieslook al in 3000 voor Christus in China werd gebruikt, en in Europa wordt het al sinds de Middeleeuwen geteeld. Hoewel niet zo populair als knoflook, werd bieslook in de Romeinse geneeskunde gebruikt om verschillende kwalen te genezen, waaronder keelpijn en zonnebrand.
Gezondheidsvoordelen van bieslook
Gezien de verschillende gezondheidsvoordelen is het geen wonder dat bieslook zo'n lange geschiedenis heeft. Het kruid is rijk aan fytonutriënten, waaronder bioflavonoïden die kunnen helpen de bloeddruk gezond te houden. Bieslook heeft ook ontstekingsremmende, antibiotische, antivirale en schimmelwerende eigenschappen, en levert antioxidanten in de vorm van vitamine A, C en E. Bieslook kan goed zijn voor de gezondheid van de botten, omdat het vitamine K, calcium, ijzer en zink bevat. Bovendien hebben wetenschappelijke laboratoriumtests aangetoond dat bieslook en andere alliums mogelijk kankerwerende eigenschappen hebben, hoewel het onderzoek nog gaande is.
Bieslook kan in talloze gerechten worden verwerkt, zodat u volop mogelijkheden hebt om van de gezondheidsvoordelen te profiteren. Probeer ze bijvoorbeeld toe te voegen aan een groenteschotel. (Zowel de American Cancer Society als de American Heart Association raden aan dagelijks fruit en groenten te eten). Ik heb gedroogde bieslook gebruikt voor het gemak bij het bakken van scones en maïsbrood, en ze vormen een lekkere topping op shepherd’s pie. Bieslook produceert ook eetbare bloemen die in roosjes kunnen worden gesneden en toegevoegd aan verse salades, eieren en soepen.
Oregano
Oregano (Origanum vulgare) heeft bij mij thuis veel gerechten geserveerd, zowel vroeger als nu. Mijn vader, een weduwnaar van in de zeventig, plande ooit een zelfgekookt visdiner met zijn nieuwe vriendin en mij als cadeau voor de middelbare school. Ik plande de films, en zij bracht het eten mee. Ik was verrast dat ze oregano kookte, net als mijn moeder. Ze serveerde kreeft oreganata, dat is een gespleten kreeft bedekt met paneermeel en gekruid met oregano. Het was een avond van comfort, die herinneringen opriep aan mijn kindertijd. De vertrouwde geur en smaak van oregano bracht me weer in contact met mijn moeder’ en verbond mij en mijn nieuwe surrogaatmoeder.
Als ik nu een semi-zelfgemaakte pizza of een ander Italiaans gerecht maak, gebruik ik vaak gedroogde of verse oregano. De plant voedt mijn lichaam, maar ook mijn hart en ziel, omdat het me verbindt met mijn vader en twee moeders, die beiden de kunst van het koken met kruiden beoefenden.
Oregano Kruiden Geschiedenis
Oregano is een plantensoort uit de Lamiaceae-familie. Hij groeit in het grootste deel van de wereld, maar is waarschijnlijk afkomstig uit het Middellandse Zeegebied. Omdat het kruid in de bergen groeide, noemden de Grieken het “bergvreugde.” Volgens de mythologie kweekte de Griekse godin Aphrodite oregano in haar tuin op de top van de berg Olympus, en men geloofde dat het kruid geluk bracht.
Oregano werd pas een populair culinair kruid in de Noord-Amerikaanse keuken aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, toen soldaten terugkeerden naar de Verenigde Staten na het eten van Italiaans voedsel in Europa. In de jaren 50 en 60 herinner ik me dat mijn familie het in spaghetti, ravioli, soepen en stoofschotels strooide om de gerechten die smaakvolle panache te geven.
Gezondheidsvoordelen van oregano
Oregano is in medicinaal opzicht wellicht het meest bekend om zijn krachtige antioxiderende eigenschappen. Het is een van de kruiden met de hoogste hoeveelheid antioxidanten, waaronder carvacrol en thymol. Deze chemicaliën bieden antibacteriële, schimmelwerende en antivirale voordelen. Bovendien heeft onderzoek naar carvacrol aangetoond dat het mogelijkheden biedt voor de behandeling en preventie van kanker. Oregano bevat ook rosmarinezuur, waarvan is vastgesteld dat het anti-mutagene en anti-carcinogene eigenschappen heeft. Er is aanvullend onderzoek nodig voordat we oregano kunnen kwalificeren als een anti-carcinogeen, maar de resultaten uit het verleden zijn veelbelovend.
Dit kruid staat ook al lang bekend om zijn antiseptische eigenschappen, en mensen hebben oregano genomen om verkoudheid, verstopping, griep en keelpijn te verlichten. Oregano werd gebruikt voor de behandeling van spijsverteringsproblemen, waaronder winderigheid, en kruidenkenners zeggen dat Hippocrates het kruid gebruikte voor ademhalingsproblemen. Bovendien bevat oregano vitamine A, vitamine C, niacine, calcium, tryptofaan, koper, ijzer, mangaan, magnesium, ijzer, kalium en zink.
Oregano’s flexibiliteit in de keuken maakt de toegang tot de gezondheidsvoordelen gemakkelijk. Het is populair in Italiaanse gerechten en past ook goed bij vis, gerechten en sauzen op basis van tomaten en vlees. Gedroogde oregano wordt vaak gebruikt, maar verse oreganobladeren zijn ook een optie. Olie van oregano supplementen zijn ook beschikbaar, maar u moet uw arts raadplegen voordat u ze gebruikt.
Cal Orey is de auteur van The Healing Powers boekenreeks. Dit is een uittreksel uit haar boek The Healing Powers of Herbs and Spices (Kensington Books).
